Rouwsensitief leiderschap: de sleutel tot een veerkrachtige en warme zorginstelling

Dit artikel is deel twee in onze reeks van Blogs over rouwbewustzijn. In een zorginstelling zijn rouw en verlies een realiteit. Bewoners verliezen zelfstandigheid, dierbaren, of gezondheid. Zorgmedewerkers bouwen diepe relaties op met bewoners en ervaren regelmatig verlies. Hoe een organisatie hiermee omgaat, heeft directe invloed op het welzijn van bewoners, families en medewerkers.

Door : Catherine Carton

rouwsensitief leiderschap rouwbewustzijn WhoCares? consultants zorg en welzijn
rouwsensitief leiderschap rouwbewustzijn WhoCares? consultants zorg en welzijn

Dit artikel is deel twee in onze reeks van Blogs over rouwbewustzijn. In een zorginstelling zijn rouw en verlies een realiteit. Bewoners verliezen zelfstandigheid, dierbaren, of gezondheid. Zorgmedewerkers bouwen diepe relaties op met bewoners en ervaren regelmatig verlies. Hoe een organisatie hiermee omgaat, heeft directe invloed op het welzijn van bewoners, families en medewerkers.

Door : Catherine Carton

Foto : Freepik

Wat maakt rouwsensitief leiderschap zo krachtig?

Rouwbewust leiderschap is geen luxe, maar eerder een noodzaak. Het biedt niet alleen steun in moeilijke tijden, maar versterkt ook de fundamenten van je zorginstelling: een veilige werk- en leefomgeving, gezonde teams en hoogwaardige zorg.

 

Om anderen te ondersteunen bij rouw, is het essentieel dat je als leidinggevende eerst zelf bewust wordt van je eigen houding en gevoelens rond dit thema. Door hierin te groeien, bouw je aan een gezonde rouwcultuur binnen je organisatie, wat helend werkt voor zowel medewerkers als bewoners.

 

Leiderschap speelt een cruciale rol in hoe organisaties, en specifiek zorgcentra, omgaan met rouw. Een rouwbewuste én sensitieve leider is in staat om signalen van rouw op te vangen, ruimte te creëren voor emoties en actief bij te dragen aan een cultuur waarin verlies bespreekbaar is. Dit type leiderschap bevordert niet alleen het welzijn van medewerkers en bewoners, maar helpt ook om veerkracht binnen de organisatie te versterken.

1. Rouw herkennen en erkennen

Sensitieve leiders herkennen dat rouw vele vormen heeft, zoals het verlies van een dierbare, gezondheidsverlies of het afscheid van een collega. Ze benoemen deze emoties openlijk, waardoor rouw niet iets wordt wat weggestopt moet worden.

 

Casus:  Een leidinggevende in een zorgcentrum merkt dat medewerkers na het overlijden van een bewoner sneller geïrriteerd reageren op elkaar. In plaats van dit als ‘werkstress’ te bestempelen, erkent hij dat het verlies emotioneel zwaar is en nodigt hij het team uit om hun gevoelens te delen tijdens een kort teammoment.

2. Actief luisteren en empathisch handelen

Rouwsensitief leiderschap betekent niet alleen luisteren, maar ook begrijpen wat er niet wordt gezegd. Door open vragen te stellen en zonder oordeel aanwezig te zijn, voelen medewerkers en bewoners zich echt gehoord.

 

Casus: Een zorgmedewerker die een dierbare verloren heeft, blijft zich sterk houden en gaat direct weer aan het werk. De leidinggevende neemt haar apart en vraagt: “Hoe gaat het écht met je?” Door dit gesprek kan ze aangeven dat ze het eigenlijk zwaar heeft, en wordt er ruimte gemaakt voor extra ondersteuning.

rouwsensitief leiderschap rouwbewustzijn WhoCares? consultants zorg en welzijn

Foto : Freepik

3. Flexibiliteit en maatwerk bieden

Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Sensitieve leiders begrijpen dat en tonen flexibiliteit door maatwerk te bieden. Dit kan betekenen dat een medewerker tijdelijk lichter werk krijgt of dat bewoners extra emotionele steun krijgen.

 

Casus: Een bewoner trekt zich terug na het overlijden van een goede vriend in het zorgcentrum. In plaats van hem direct terug te duwen in het gewone dagritme, biedt de leidinggevende samen met het team een individueel rouwtraject aan, bijvoorbeeld met rustige activiteiten of een praatgroep.

4. Rituelen en rouwcultuur inbedden in de organisatie

Sensitief leiderschap helpt om rouw niet alleen individueel, maar ook op organisatorisch niveau bespreekbaar te maken. Dit kan door rouwrituelen te implementeren en een open cultuur te stimuleren.

 

Casus: Een zorginstelling introduceert een herinneringsmuur waar bewoners en medewerkers iets kunnen achterlaten voor overleden bewoners of collega’s. Dit helpt om verlies een plaats te geven en rouw bespreekbaar te houden.

5. Voorbeeldgedrag tonen en kwetsbaarheid omarmen

Een sensitieve leider durft ook zijn of haar eigen emoties te tonen. Dit laat zien dat rouw menselijk is en helpt anderen om zich veilig te voelen in hun eigen gevoelens.

 

Casus: Een leidinggevende die een dierbare verloren heeft, deelt in een teamvergadering kort hoe dit hem heeft geraakt. Door dit voorbeeld voelen medewerkers zich gesterkt om hun eigen rouw niet te verbergen.

Enkele tips om te groeien in rouwsensitief leidinggeven

Rouwsensitief leiderschap zorgt ervoor dat verlies niet wordt weggestopt, maar een erkend en gedragen proces wordt binnen de organisatie. Dit versterkt het welzijn van medewerkers en bewoners en creëert een warmere, zorgzame werkomgeving:

 

  • Plan regelmatig korte incheckmomenten met medewerkers en bewoners. Vraag oprecht: “Hoe gaat het met je?” en geef ruimte voor stilte en emotie.
  • Organiseer teamoverleg of workshops over omgaan met rouw. Zorg voor een rouwprotocol met duidelijke richtlijnen over ondersteuning.
  • Deel – binnen je eigen comfortzone – hoe jij met verlies bent omgegaan en normaliseer rouw als een deel van het leven.
  • Bied rouwende medewerkers tijdelijke aanpassingen in hun werkbelasting, taken of uurrooster. Laat bewoners op hun eigen tempo wennen aan verlies.
  • Introduceer een herdenkingsmoment, een herinneringsboom of een troostplek in de zorginstelling waar mensen hun gevoelens kunnen delen.

 

Interesse om te groeien als rouwsensitieve leider? Ontdek hoe wij jou, je team en je organisatie hierin kunnen versterken.

Wil je op de hoogte blijven van ons werk in zorg & welzijn?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, en ontvang elke maand een nieuwe dosis inspiratie in je inbox!

Nog een artikel lezen?

>>

>>

Rouwsensitief leiderschap maakt zorginstellingen veerkrachtig